Hordhac
Erayga ‘Hacker’ waxa loo alifay in lagu qeexo khubarada u isticmaalay xirfadahooda si ay dib ugu horumariyaan nidaamyada guud, iyaga oo nidaamyadaas u kordhinaya waxtarkooda una oggolaanaya in ay qabtaan hawlo badan. Maalmahan, ereygu wuxuu si joogto ah u qeexayaa barnaamij-sameeyayaal (Programmers) xirfad leh kuwaas oo si aan la oggolayn u gala nidaamyada kombuyuutarrada iyagoo ka faa’iidaysanaya daciifnimada ama ciladaha uu leeyahay, oo ay ku dhiiranayaan xaasidnimo ama xumaan. Tusaale ahaan, hacker-ku waxa uu samayn karaa algorithms si uu u jebiyo ereyada sirta ah, u dhex galo shabakadaha, ama xitaa carqaladeeyo adeegyada shabakada (Networks).
Ujeedada koowaad ee jabsiga xaasidnimada/anshax-xumada ah waxay ku lug leedahay xado macluumaad qiimo leh ama faa’iido dhaqaale. Si kastaba ha ahaatee, ma aha dhammaan jabsiga in ay yihiin wax xun. Tani waxay ina keenaysaa nooca labaad ee jabsiga: Ethical hacking (jabsiga anshaxa).
Maqaalkan, waxaad ku baran doontaa dhammaan waxa ku saabsan jabsiga.
Waa maxay Hacking?
Qeexitaannada jabsiga (Hacking) ee inta badan la isticmaalo waa ficilka lagu waxyeelaynayo aaladaha dhijitaalka ah iyo shabakadaha iyada oo loo marayo galaangal aan la ogolayn oo lagu galo akoon ama nidaam kombuyuutar. Jabsiga had iyo jeer maaha fal xaasidnimo ah, laakiin inta badan waxa lala xidhiidhiyaa dhaqdhaqaaqyada sharci darrada ah iyo xatooyada xogta ee dambiilayaasha internetka.
Jabsiga waxaa loola jeedaa si xun u adeegsiga aaladaha sida kombuyuutarrada, taleefannada casriga ah, tablet-yada, iyo shabakadaha si ay waxyeello u geystaan ama u musuqmaasuqaan nidaamyada, u ururiyaan macluumaadka isticmaalayaasha, xadaan xogta iyo dukumentiyada, ama carqaladeeyaan hawlaha la xiriira xogta.
Aragtida soo jireenka ah ee hackers-ku waa barnaamij-yaqaan kaligiis ah oo aad ugu xeel dheer code-gareynta iyo wax ka beddelka barnaamijyada kombiyuutarka iyo nidaamyada qalabka. Laakiin aragtidan cidhiidhiga ahi ma daboolayso dabeecadda farsamada dhabta ah ee jabsiga. Hackers-ka ayaa si isa soo taraysa u kobcaya casriyayntiisa, iyaga oo isticmaalaya habab weerar oo qarsoodi ah oo loogu talagalay in ay si buuxda uga warqabin software-ka internetka iyo kooxaha IT-ga. Waxa kale oo ay aad ugu xeel dheer yihiin abuurista vectors-ka weerarka kuwaas oo ku khiyaameeya isticmaalayaasha si ay u furaan lifaaqyada xaasidnimada ah ama links-ka oo si xor ah ugu gudbaan xogtooda gaarka ah ee xasaasiga ah.
Waa kuma Hacker?
Hacker-ku waa qof hela oo ka faa’iidaysta daciifnimada nidaamyada kombayutarka iyo/ama shabakadaha si uu u galo. Hackers badanaa waa barnaamij-sameeyayaal kombuyuutar oo xirfad leh oo aqoon u leh amniga kombiyuutarka.
History of Hacking/Hackers
Jabsiga markii ugu horreysay waxay u soo muuqatay erey ahaan sannadihii 1970-nadii laakiin waxay noqotay mid caan ah tobanka sano ee soo aadanaa. Maqaal ku soo baxay daabacaaddii 1980 ee Psychology Today ayaa cinwaan uga dhigay “Waraaqaha Hackers” ee sahaminta isticmaalka kumbuyuutarka. Laba sano ka dib, laba filim, Tron iyo WarGames, ayaa la sii daayay, kuwaas oo jilayaasha hormuudka ah ay dejiyeen jabsiga hababka kombuyuutarka, taas oo soo bandhigtay fikradda jabsiga dhagaystayaal badan iyo khatarta amniga qaranka ee suurtagalka ah.
Hubaal ku filan, dabayaaqadii sanadkaas, koox dhalinyaro ah ayaa jabiyeen nidaamyada kombiyuutarada ee ururada waaweyn sida Los Alamos National Laboratory, Security Pacific Bank, iyo Sloan-Kettering Cancer Center. Maqaal Newsweek ah oo ka hadlaya dhacdada ayaa noqday kii ugu horreeyay ee ereyga “hacker” u adeegsada habka xun ee uu hadda haysto (Oo ah tuugnimo).
Dhacdadani waxay sidoo kale keentay Congress-ka si ay u ansixiyaan sharciyo dhowr ah oo ku saabsan dembiyada kombiyuutarka, laakiin taasi ma joojin tirada weerarrada sare ee nidaamka shirkadaha iyo dawladdaha. Dabcan, fikradda jabsiga ayaa soo korodhay iyada oo la sii daayay internetka dadweynaha, taas oo keentay fursado badan oo badan iyo abaalmarino badan oo faa’iido leh oo loogu talagalay dhaqdhaqaaqa jabsiga. Farsamooyinkani waxay arkeen inay kobcayaan oo ay kordheen casriyeyntiisa, waxayna dhashay noocyo badan oo kala duwan oo ah hacking iyo hackers.
Waa kee jabsiga ugu weyn taariikhda?
Jabsiga ugu weyn ee taariikhda waxaa loo maleynayaa inuu yahay jebinta xogta ee Yahoo! Weerarkii 2013-kii waxaa ku waxyeeloobay ilaa 3 bilyan oo qof, shirkadduna waxay daaha ka qaaday in macmiilada Yahoo! uu saameeyay.
Wadankee ugu hackers badan?
Shiinaha ayaa la rumeysan yahay inuu yahay dalka ugu badan ee ay ku badan yihiin burcadda hackers ah. Inta badan weeraradii ugu waaweynaa ee dhanka internet-ka ee ka dhacay aduunka oo dhan waxaa dib loogu soo celin karaa Shiinaha.
Noocyada Hacking/Hackers ka
Caadi ahaan waxaa jira afar hadaf oo muhiim ah oo u horseeda hackers xun inay jabsadaan mareegaha ama nidaamyada:
(1) faa’iido dhaqaale iyada oo loo marayo xatooyada faahfaahinta kaararka deynta ama khiyaamaynta adeegyada maaliyadeed,
(2) basaasnimada shirkadaha,
(3) si ay u helaan sumcad ama ixtiraam ee xirfadooda jabsiga, iyo
(4) jabsiga dawladu kabto, ee ujeedadeedu tahay in la xado xogta ganacsiga iyo sirdoonka qaranka. Waxaa intaa dheer, waxaa jira haakarisyo siyaasadeed-ama hacktivists-kuwaas oo ujeedadoodu tahay in ay kor u qaadaan dareenka dadweynaha iyaga oo sii daaya macluumaadka xasaasiga ah, sida Anonymous, LulzSec, iyo WikiLeaks.
Qaar ka mid ah noocyada ugu caansan ee hackers-ka ee fuliya hawlahan waxaa ka mid ah:
Ethical Hacker (White hat): Hackers-ka amniga ee hela nidaamka si uu u hagaajiyo daciifnimada ama dulduleeladda la aqoonsaday. Waxa kale oo laga yaabaa inay sameeyaan penetration testing iyo qiimaynta dayacanka (vulnerability assessments).
Cracker (Black hat): Hacker-ka u gala hab aan la ogalayn kombayutarka, asigoo kaleh dano gaar ah. Ujeedadu badanaa waa in la xado xogta shirkadda, ku xad gudubka xuquuqda gaarka ah, lacagaha laga xawilo akoonnada bangiga iwm.
Grey hat: Hacker-ka u dhexeeya black and white hat hackers. Isagu/iyadu waxay jebiyaan nidaamyada kombuyuutarrada iyada oo aan u lahayn ogolaasho iyada oo ujeedadu tahay in la aqoonsado daciifnimada oo loo muujiyo mulkiilaha nidaamka.
Script kiddies: Qof aan xirfad lahayn oo hela hababka loogalo kombuyuutarrada isagoo isticmaalaya qalab hore loo sameeyay.
Hacktivist: Hacker-ka isticmaala jabsiga si uu u diro fariimo bulsho, diimeed iyo mid siyaasadeed, iwm. Tan waxaa badanaa lagu sameeyaa in la afduubo mareegaha logana tago fariin bogga la afduubay.
Phreaker: Hacker-ka aqoonsada oo ka faa’iideysta daciifnimada taleefannada halkii uu ka isticmaali lahaa kombuyuutar.
Waa qaar kamid ah nuucyada hackers-ka, laakiin intaan uun maahan.
Saddexda nooc ee ugu caansan hacking-ka
White Hat Hackers
Asxaabta koofiyadaha cad ayaa loo arki karaa inay yihiin “ragii wanaagsanaa” ee isku dayaya inay ka hortagaan weeraradda asxaabta koofiyada madow iyada oo loo marayo jabsi firfircoon. Waxay isticmaalaan xirfadahooda farsamo si ay u jebiyaan nidaamyada si ay u qiimeeyaan oo ay u tijaabiyaan heerka ammaanka shabakada, oo sidoo kale loo yaqaan jabsiga anshaxa (ethical hacking). Tani waxay gacan ka geysaneysaa soo bandhigida dayacanka nidaamyada ka hor intaysan tuugada koofiyadda madow aysan ogaan oo ka faa’iideysan.
Farsamooyinka ay adeegsadaan white hat hackers ayaa la mid ah kuwa koofiyadda madow (black hat hackers), laakiin shakhsiyaadkan waxaa shaqaaleysiiyay hay’ado si ay u tijaabiyaan una ogaadaan godad suurtagal ah oo saameyn ku yeelan kara difaacooda ammaan.
Black Hat Hackers
Asxaabta Koofiyadaha madow ee jabsada ayaa ah “rag xun” goobta jabsiga. Waxay u baxaan si ay u ogaadaan dulduleeladda nidaamyada kombuyuutarrada iyo software-ka si ay uga faa’iidaystaan dano dhaqaale ama ujeedooyin kale oo xaasidnimo ah, si ay u helaan sumcad, fulinta basaasnimada shirkadaha, ama qayb ka mid ah ololaha jabsiga qaranka-qaran.
Shakhsiyaadkan ficiladooda waxay u geysan karaan dhaawac halis ah labadaba isticmaalayaasha kumbuyuutarka iyo hay’adaha ay u shaqeeyaan. Waxay xaddi karaan macluumaadka gaarka ah ee xasaasiga ah, waxay wax u dhimi karaan kombuyuutarka iyo nidaamyada maaliyadeed, waxayna bedeli karaan ama hoos u dhigi karaan shaqeynta mareegaha iyo shabakadaha muhiimka ah.
Grey Hat Hackers
Hackers-ka koofiyadda cawlan (Grey Hat Hackers) waxay fadhiyaan meel u dhaxaysa kuwa wanaagsan iyo kuwa xun, yacnii waxey u dhaxeeyaan black iyo white hat hackers ka. Si ka duwan tuugada koofiyada madow, waxay isku dayaan inay ku xad gudbaan heerarka iyo mabaadi’da laakiin iyaga oo aan ku talogelin inay waxyeello u geystaan ama helaan dhaqaale. Ficiladooda waxaa caadi ahaan u fuliyaan danta guud. Tusaale ahaan, waxaa laga yaabaa inay ka faa’iidaystaan dulduleeladda si ay u muujiyaan dulduleelo inay jiraan, laakiin si ka duwan koofiyadaha koofiyada cad, waxay sidaas u sameeyaan si iskood ah. Muhiimadooda guud maahan dhibaateyn ama xumaan, laakiin waxey fuliyaan ayagoon loo idmin, waxeyna ogeysiyaan shirkadda ama cidda ay khuseyso
Black Hat vs Gray Hat vs White Hat
black hat, white hat, gray hat, blue hat, red hat. dhamaan waa ereyo lagu kala sooco, waxeyna kusoo shaac baxeen filimadii hore ee reer galbeedka, kuwaas oo kala soocay kuwii wanaagsanaa iyo kuwa xun by midabka koofiyada ay xirtaan. Xumaaniyiintu waxay xidheen koofiyado madow, geesiyaduna koofiyadaha cadcad bay xidheen.
Marka si sharci ah loo hadlo, farqiga u dhexeeya koofiyadda cad iyo kuwa koofiyadaha madow waa mid adag, iyo koofiyadaha koofiyada cawl waa u dhaxeeye.
White Hat = kaliya waxey wax u jabsadaan sababo anshaxeed oo sidaas ku sameeya hab anshaxeed. Waxay bixiyaan daahfurnaan buuxda oo ku saabsan qalabkooda iyo habkooda.
Gray Hat = waxay isu haystaan inay yihiin rag wanaagsan, laakiin waxaa laga yaabaa inaysan u sheegin urur-ka waxa ay sameeyaan oo dhan si ay u galaan nidaamkooda ama aysan waydiisan ogolaansho ka hor intay falka sameyn. Waxa kale oo laga yaabaa inay waydiiyaan mulkiilaha inuu qarash siyo iyaga, si ay u hagaajiyaan dayacanka ay ogaadaan.
Black Hat = jabsi dano gaar ahaaneed ama si aad uga faa’iidaysato nidaamka oo aad sharciga jabiso adigoo sidaas samaynaya.
Hagaag, waxan filaa hadeertaan in ad fahan guud ka heysato si guud hacking-ka.
Aaladaha ugu nugul in la jabsado
Smart Devices
Aaladaha casriga ah, sida talefannada casriga ah, ayaa faa’iido badan u leh bartilmaameedyada hackers-ka. Aaladaha Android, gaar ahaan, waxa ay leeyihiin il furan oo aan ku habboonayn horumarinta software-ka marka loo eego aaladaha Apple, taas oo gelinaysa khatarta xatooyada xogta ama musuqmaasuqa. Si kastaba ha ahaatee, tuugadu waxay si isa soo taraysa u beegsanayaan malaayiinta aaladaha ku xidhan Internetka ee Waxyaabaha (IoT).
Webcams
Kaamirooyinka mareegaha ee lagu dhex dhisay kombayutarada ayaa ah bartilmaameedka caadiga ah ee la jabsado, sababta oo ah jabsiga iyaga waa hab fudud. Hackers waxay caadi ahaan helaan kombuyuutar iyagoo isticmaalaya Remote Access Trojan (RAT) ee rootkit malware, kaas oo u ogolaanaya inay basaasaan isticmaalayaasha sidoo kalena akhriyaan fariimahahooda, arkaan dhaqdhaqaaqooda, ka qaadaan sawiro shaashad ah (screenshots), oo ay afduubaan kamaradkooda webka (Webcams).
Routers
hababka jabsiga ayaa u sahla weeraryahanku inuu galo xogta ay direen iyo loosoo iyo in shabakadaha laga galo aaladooda. Hackers waxay sidoo kale afduubi karaan router si ay u fuliyaan ficillo xaasidnimo ah oo ballaaran sida weerarrada adeegga diidmada (DDoS), nidaamka Magaca Domain (DNS), ama cryptomining.
Iimaylku waa mid ka mid ah bartilmaameedyada ugu badan ee weerarrada internetka. Waxaa loo isticmaalaa in lagu faafiyo malware iyo ransomware iyo werarada phishing, taasoo u sahlaysa weeraryahanada inay beegsadaan dhibanayaasha iyagoo u soo diraya lifaaqyo xaasidnimo ah ama links.
Jailbroken Phones
Jebinta telefoonka waxay la macno tahay in meesha laga saaro xannibaadaha lagu soo rogay nidaamka hawlgalka si ay ugu suurtagasho isticmaaluhu inuu ku rakibo codsiyada ama software kale oo aan laga heli karin dukaanka rasmiga ah ee app-ka. Marka laga reebo ku xadgudubka heshiiska shatiga isticmaalaha, jebinta waxay daaha ka qaadaysaa dayacnaan badan.
Hackers-ku waxa ay bartilmaameedsan karaan talefannada Jailbreak lagu sameeyay, kuwaas oo u oggolaanaya in ay xadaan xog kasta oo ku jirta aaladda.
Kahortagga jabsiga
Waxaa jira dhowr tillaabo oo muhiim ah iyo hababka ugu wanaagsan ee ururada iyo isticmaalayaashu raaci karaan si loo hubiyo inay xaddidaan fursadaha lagu jabsankaro.
Software Update
Hackers-ku waxay si joogto ah isha ugu hayaan godadka (vulnerabilities) amniga ee aan la arkin ama la taaban. Sidaa darteed, cusboonaysiinta software-ka iyo nidaamyada hawlgalka (updating software and operating systems) labaduba waa muhiim si looga hortago isticmaalayaasha iyo ururada in la jabsado. Waa inay awood u siiyeen cusboonaysiinta tooska ah (enable automatic updates) oo ay xaqiijiyaan in nooca software-ka ugu dambeeyay had iyo jeer lagu rakibo (install) dhammaan qalabkooda (device) iyo barnaamijyadooda.
U isticmaal Furo Gaar ah Xisaabaadka kala duwan
Furaha sirta ah (password) ee daciifka ah ama aqoonsiga akoontiga ayaa ah sababta ugu badan ee jebinta xogta iyo weerarada internetka. kaliya maahan inaad isticmaasho furaha sirta ah ee adag ee ay ku adag tahay hackers-ku inay jabshaan balse sidoo kale waa inaadan waligaa isticmaalin furaha sirta ah ee xisaabaadka kala duwan (same password for different accounts). Isticmaalka ereyada sirta ah ee gaarka ah ayaa muhiim u ah xaddididda waxtarka hackers-ka.
HTTPS Encryption
Mareegaha xatooyada ah ayaa ah gaadiid kale oo caadi ah oo loogu talagalay xatooyada xogta, marka tuugadu ay abuuraan mareeg (web) khayaano ah oo u muuqda mid sharci ah laakiin dhab ahaantii xadi doona aqoonsiga ay isticmaalayaashu ku galaan. Waa muhiim in mareegta laga helo Hypertex Transfer Protocol Secure (HTTPS) ee bilowga cinwaanka shabakadda. Tusaale ahaan: https://culuumta.com.
Iska ilaali inaad gujiso Xayeysiiska (ads) ama strange links-ka ah
Xayeysiisyada sida xayaysiisyada soo booda ayaa sidoo kale aad ay u adeegsadaan tuugtu. Marka la gujiyo, waxay u horseedaan isticmaaluhu inuu si badheedh ah ugu soo dejiyo malware ama spyware qalabkooda. links-ka waa in si taxadar leh loola dhaqmo, iyo strange links-ka ah ee fariimaha iimaylka ah ama baraha bulshada, gaar ahaan, waa inaan waligood la gujin (never ever click). Kuwaas waxaa isticmaali kara haakarisku si ay ugu rakibaan malware-ka aaladda ama ay u horseedaan isticmaalayaasha mareegaha xatooyada ah.
Beddel Magaca isticmaalaha (username) iyo Password-ka caadiga ah (default) ee routerkaaga iyo aaladaha casriga ah
Routers iyo aaladaha smart-ga ah waxay wataan username iyo passwords caadi ah (default usernames and passwords). Si kastaba ha ahaatee, waxaa si caadi ah u wata malaayiin qalab, waxaa jirta khatar ah in aqoonsiyadu la aqoonsado waayo ma aha mid gaar ah, taas oo kor u qaadaysa fursadaha jabsiga. Waxa ugu fiican in la dejiyo magac isticmaale iyo erayga sirta ah ee u gaarka ah noocyadan aaladaha ah.
Naftaada ka ilaali jabsiga
Waxa jira tillaabooyin kale oo ay isticmaalayaasha iyo ururadu qaadi karaan si ay isaga difaacaan khatarta jabsiga.
Ka soo deji ilaha xisbiga koowaad (first-party sources)
Keliya kala soo deg apps-ka ama software ka hay’adaha la aamini karo iyo ilaha qaybta koowaad (first-party sources). Ka soo dejinta macluumaadka ilaha aan la garanayn macnaheedu waa isticmaalayaashu si buuxda uma garanayaan waxa ay gelayaan, software-ka waxaa lagu qaadi karaa malware, fayras, ama Trojans.
Install Antivirus Software
Lahaanshaha software-ka antivirus lagu install gareeyay aaladaha waa muhiim si loo ogaado faylalka malicious-ka ah, dhaqdhaqaaqa, iyo virus-ka. Software-ka fayraska (trusted antivirus tool) ee la aamini karo wuxuu ka ilaaliyaa isticmaalayaasha iyo ururada malware-kii ugu dambeeyay, spyware, iyo fayrasyada wuxuuna isticmaalaa matoorada (engines) ogaanshaha horumarsan si uu uga hortago khataraha cusub iyo kuwa soo baxaya.
Isticmaal VPN
Isticmaalka virtual private network (VPN) waxay u ogolaataa isticmaalayaasha inay si ammaan ah u baadho internetka. Waxay qarisaa meesha ay ku sugan yihiin oo waxay ka ilaalisaa tuugta inay dhexda u galaan xogtooda ama hawsha wax baadhista.
Ha u soo galin admin ahaan sida caadiga ah (by Default)
“Admin” waa mid ka mid ah magacyada aadka loo isticmaalo ee ay isticmaalaan waaxaha IT-ga, iyo kuwa jabsada xogtan si ay u beegsadaan ururada. Ku-soo-galista magacan waxay kaa dhigaysaa bartilmaameed jabsi, markaa ha u galin si caadi ah.
Isticmaal maamulaha sirta (password manager)
Abuuritaanka furaha sirta ah ee adag, siraha gaarka ah waa habka ugu wanaagsan ee ammaanka, laakiin xusuustooda waa ay adag tahay. Maamulayaasha sirta (Password Managers) waa qalab waxtar leh oo lagu caawinayo dadka inay isticmaalaan furaha sirta ah ee adag, adagna in la jabsado, hadana adoon ka welwelin xusuustooda.
Isticmaal Xaqiijinta Laba-Armood (two-factor)
Two-factor authentication (2FA) waxay meesha ka saartaa ku tiirsanaanta furaha sirta ah waxayna siisaa hubanti dheeraad ah in qofka koontada galaya uu yahay qofka saxda inuu yahay. Marka adeegsaduhu uu galo akoonkiisa, waxaa markaas lagu dhiirigelinayaa inay keenaan cadaymo kale oo aqoonsi ah, sida faraha (fingerprint) ama koodka loo soo diray qalabkooda.
baro Farsamooyinka Ka-hortagga phishing-ka
Isticmaalayaashu waa inay fahmaan farsamooyinka ay haakarisyadu adeegsadaan si ay u beegsadaan.
Tani waxay si gaar ah u tahay kiiska antiphishing iyo ransomware, kaas oo ka caawiya isticmaalayaasha inay ogaadaan calaamadaha iimaylka phishing-ka ama weerarka madax furashada ama dejinta ransomware.
Gunaanad
Maqaalkani waxa uu kaa caawiyay inaad fahanto waxa ay tahay jabsiga, iyo doorarka iyo noocyada jabsiga iyo xitaa taariikh kooban. Ahmiyadda maqaalkaan waa inaad ogaato hacking waxa uu yahay iyo in ad ka hortagto in lagu jabsado.
Hadda, haddii aad qorsheyneyso inaad u gudubto adduunka amniga internetka, waxaad si fudud noqon kartaa jabsade anshaxleh (ethical hacker).
Jabsiga anshaxeesan (ethical hacking) waa aag waxbarasho oo adag maadaama ay u baahan tahay in la barto wax kasta oo ka kooban nidaam ama shabakad. Tani waa sababta shahaadooyinku ay caan uga noqdeen hackers-ka anshaxa. si aad u noqoto ethical hacker akhri maqaalkaan:
Sidee loo noqdaa ethical hacker?
Dunida maanta, amniga internetka ayaa noqday mawduuc soo koraya oo xiiso u leh ganacsiyo badan. Iyadoo tuugada xaasidnimada leh ay helayaan habab cusub oo ay ku jebiyaan difaaca shabakadaha ku dhawaad maalin kasta, doorka jabsiga anshaxa ayaa noqday mid sii kordheysa oo muhiim u ah dhammaan qaybaha tignolojiyada. Waxay abuurtay fursado badan oo loogu talagalay xirfadlayaasha amniga internetka waxayna ku dhiirigelisay shakhsiyaadka inay u qaataan jabsiga anshaxa sidii xirfadahooda (career as ethical hacker). Marka, haddii aad waligaa tixgelisay suurtagalnimada gelitaanka barta internetka ee amniga, ama xitaa xirfad sare, tani waa waqtiga ugu habboon ee sidaas lagu sameeyo.
Waxaan kuu rajeynaa inaad noqoto hacker qatar ah oo anshax leh Insha’Allah!.
Mahdsanid
💜Insha’allah mahadsanid teacher +writer 📚🙈
🔥🌺ILAAH HAKU DHIWRO 🌺
Cimri dheer oo
Cibaado leh 🧭
Aduunyo meelsan leh 🌍
Aakhiro janno leh 🤎
Ilaah Haku siiyo
💥🔥💯
Maasha allah
Ustaad sharafdin mahadsanid kasoo hadal sida loo noqdo hacker
Casharada intee ka heli karaa
Khalid khalidmawliid39@gmail.com